Wat is ADHD?
ADHD, of Attention Deficit Hyperactivity Disorder, is een aandoening die invloed heeft op het concentratievermogen, de impulscontrole, en de mate van rust. Mensen met ADHD vinden het vaak moeilijk om langdurig hun aandacht ergens bij te houden. Ze kunnen snel afgeleid zijn, dingen vergeten of moeite hebben met het voltooien van taken. Naast aandachtsproblemen komt bij sommige mensen ook hyperactiviteit en impulsiviteit voor. Dit betekent dat ze de neiging hebben om snel beslissingen te nemen zonder de gevolgen te overzien, vaak onrustig zijn of veel bewegen, en snel wisselen tussen verschillende activiteiten.
Kenmerken van ADHD kunnen per persoon verschillen en omvatten meestal:
- Aandachtstekort: Snel afgeleid zijn, moeite hebben om zich ergens op te concentreren.
- Hyperactiviteit: Voortdurend willen bewegen, niet lang stil kunnen zitten.
- Impulsiviteit: Dingen doen zonder eerst na te denken over de gevolgen, zoals impulsieve aankopen doen of opmerkingen maken.
Deze kenmerken kunnen zowel bij kinderen als volwassenen voorkomen en hebben vaak invloed op het dagelijks leven, zoals op het werk, in relaties, en in sociale situaties.
Diagnose volgens de DSM-5
Voor een ADHD-diagnose moet iemand ten minste zes symptomen van onoplettendheid of hyperactiviteit/impulsiviteit vertonen (bij volwassenen vijf) gedurende zes maanden of langer. Deze symptomen moeten bovendien significant invloed hebben op het dagelijks functioneren, zoals in werk of sociale relaties. Diagnoses worden doorgaans gesteld door een psychiater, arts of gespecialiseerd psycholoog, vaak via observaties, vragenlijsten en gesprekken.
Volgens de DSM-5, het handboek voor psychiatrische diagnoses, zijn er drie typen ADHD, elk met verschillende kenmerken:
Met voornamelijk onoplettendheid: Mensen met dit type hebben vooral moeite om aandacht vast te houden en zijn snel afgeleid. Ze kunnen taken vergeten, details missen of moeite hebben met organisatie.
Met voornamelijk hyperactiviteit/impulsiviteit: Bij dit type vertonen mensen vooral rusteloos gedrag, hebben moeite om stil te zitten, of handelen impulsief zonder over de gevolgen na te denken.
Gecombineerde type ADHD: Dit is de meest voorkomende vorm waarbij mensen zowel onoplettendheid als hyperactiviteit/impulsiviteit vertonen.
Leven met ADHD
Herken je deze situaties?
Leven met ADHD kan soms intens en uitdagend zijn. Veel mensen met ADHD ervaren moeite om aandacht vast te houden of af te maken waar ze aan zijn begonnen. Dit kan zich uiten in vergeten afspraken, onafgemaakte taken, en het gevoel altijd “aan” te staan. Routinezaken zoals werk organiseren of tijd indelen kunnen lastig zijn, net als stilzitten in vergaderingen of luisteren naar lange gesprekken.
Daarnaast ervaren sommige mensen met ADHD sterke emoties, zoals frustratie of onrust. Impulsiviteit kan ertoe leiden dat ze dingen zeggen of doen zonder erover na te denken, wat soms tot misverstanden kan leiden. Toch gaat ADHD niet alleen over uitdagingen. Veel mensen met ADHD zijn creatief, denken buiten de gebaande paden, en zijn vaak enthousiast en energiek. Deze eigenschappen kunnen echte krachtpunten zijn wanneer ze in de juiste banen worden geleid.
Herkenning en Acceptatie
Het leven met ADHD is uniek en elke persoon heeft zijn eigen sterke en zwakke punten. Als je je in deze beschrijvingen herkent, ben je niet de enige. ADHD Medisch Centrum helpt je graag om met deze eigenschappen om te gaan en ze in je voordeel te benutten.
Typische klachten ADHD
Moeite met concentratie houden
Taken afronden kan lastig zijn omdat het brein vaak afgeleid raakt. Zelfs bij belangrijke taken of gesprekken kan de aandacht snel verslappen.Uitstellen van taken
Vooral taken die saai, langdurig of ingewikkeld zijn, worden vaak uitgesteld. Dit kan leiden tot stress en tijdsdruk vlak voor een deadline.Altijd ‘aan’ staan
Het brein blijft vaak doordraaien, waardoor rustmomenten, zoals slapen, soms moeilijker te vinden zijn.Vergeten van dagelijkse zaken
Mensen met ADHD kunnen regelmatig dingen vergeten, zoals afspraken, sleutels of belangrijke spullen. Routinehandelingen vragen soms extra inspanning.Impulsief reageren
Beslissingen worden soms genomen zonder eerst over de gevolgen na te denken. Dit kan variëren van iets kopen tot snel iets zeggen dat misschien verkeerd overkomt.Moeite met luisteren in lange gesprekken
Vooral als het onderwerp niet direct boeit, kunnen lange vergaderingen of colleges een uitdaging zijn om te volgen zonder afgeleid te raken.Hyperfocus op interessante onderwerpen
Bij sommige taken of onderwerpen kunnen mensen met ADHD juist zó gefocust raken dat ze de tijd en hun omgeving volledig vergeten.Sterke emoties ervaren
Mensen met ADHD kunnen emoties zoals enthousiasme, frustratie of verdriet intenser voelen, wat soms als overweldigend kan worden ervaren.Creatief en snel in oplossingen bedenken
ADHD’ers denken vaak buiten de gebaande paden en komen met originele ideeën. Ze zien mogelijkheden die anderen vaak over het hoofd zien.Moeite met planning en organisatie
Het structureren van taken en tijd kan lastig zijn. ADHD’ers kunnen het overzicht verliezen, vooral wanneer er veel taken op het lijstje staan.
Weetjes en Feitjes over ADHD
- ADHD is vaak erfelijk: ADHD heeft een genetische component; mensen met ADHD hebben vaak familieleden die ook ADHD hebben.
Niet alleen voor kinderen: ADHD wordt vaak als een kinderstoornis gezien, maar het blijft vaak bestaan in de volwassenheid, ook al kunnen de symptomen veranderen of verminderen.
Verschillende soorten ADHD: Zoals in de DSM-5 beschreven, zijn er verschillende vormen, wat betekent dat niet iedereen met ADHD dezelfde kenmerken vertoont.
Mensen met ADHD zijn vaak creatief: ADHD kan gepaard gaan met creatieve denkpatronen en de mogelijkheid om snel nieuwe ideeën te bedenken.
ADHD behandelen gaat verder dan medicatie: Naast medicatie zijn therapieën, zoals gedragstherapie en coaching, belangrijk voor mensen met ADHD. Deze helpen om met dagelijkse uitdagingen om te gaan.
Volwassenen met ADHD: Naar schatting heeft 2-3% van de volwassenen ADHD, hoewel veel mensen de diagnose pas later krijgen.
